Với giá bitcoin bị mắc kẹt trong một phạm vi ($ 30K – $ 40K) nhiều tháng nay, các nhà phân tích đang suy đoán về một hot trend mới có thể sắp xảy ra trên thị trường: Đó là token kỹ thuật số gắn với tầm nhìn về Internet phi tập trung, được gọi là Web 3.0.
Với web 3.0, người dùng không chỉ tương tác tốt hơn với nền tảng web mà còn được quyền chủ động trong khâu quản lý dữ liệu, bảo mật danh tính. Mục tiêu web 3.0 hướng đến là kết nối mọi thiết bị có khả năng truy cập lại với nhau, hình thành một thế giới mở hay internet of things.
Web 3.0 là gì
Nhờ có web 3.0 hay Semantic Web, Google có thể hỗ trợ tìm kiếm nhanh chóng thông tin người dùng yêu cầu. Thậm chí những nền tảng như Spotify còn tự tìm kiếm và đề xuất bài hát mà người dùng muốn nghe.
Trong thế giới internet of things, dữ liệu cá nhân của người dùng cực kỳ quan trọng với bất kỳ nền tảng web nào. Bên nào sở hữu kho dữ liệu cá nhân đồ sộ hơn, bên đó sẽ chiếm lợi thế hơn. Nhìn vào sự phát nhanh chóng của những “ông lớn” như Google hay Facebook, bạn có thể phần nào hiểu rõ tầm quan trọng của dữ liệu người dùng.
Ưu điểm vượt trội của web 3.0
Web 3.0 sở hữu ưu thế vượt trội về tính phi tập trung, khả năng lưu trữ dữ liệu vĩnh viễn.
- Loại bỏ hoàn toàn bên trung gian: Wed 3.0 có khả năng tạo lập một đạo lý phi tập trung, kết nối trực tiếp về cùng với nhau không cần thông qua bên trung gian.
- Dữ liệu không thể bị sửa đổi, thao túng: Dữ liệu lưu trữ trên chuỗi khối blockchain không thể bị can thiệp mời một cá nhân hoặc tổ chức nào đó. Một khi đã lưu vào chuỗi khối, chúng sẽ tồn tại vĩnh viễn.
- Hoạt động không ngừng nghỉ: Dịch vụ triển khai trên web 3.0 luôn hoạt động không ngừng nghỉ. Bởi hệ thống được vận hành bởi các nút mạng trên toàn thế giới thay vì tập trung vào một máy chủ.
Nhược điểm của web 3.0
Mặc dù là thế hệ web tiên phong nhưng web 3.0 vẫn tồn tại khá nhiều yếu điểm.
- Tốc độ xử lý chậm: Việc phải chạy số lượng lớn nút xác thực khiến tốc độ của web 3.0 bị chậm lại.
- Chưa thực sự thân thiện với người dùng: Công nghệ blockchain nhìn chung vẫn còn xa lạ với phần đông người dùng. Do đó, web 3.0 sẽ cần nhiều thời gian để khiến người dùng có thể làm quen và thay thế hoàn toàn web truyền thống.
- Dữ liệu rác tràn ngập: Dữ liệu chữ trên blockchain có tính vĩnh viễn, đúng không thể bị xóa bỏ. Điều này dẫn đến những dữ liệu rác đã lưu khiến mạng lưới ngày một nặng, tốn nhiều thời gian xử lý.
- Phân quyền: Mọi người dùng đều có quyền truy cập, kiểm soát nền tảng họ tham gia.
Tìm hiểu web phi tập trung và Tokenized Network
Nền tảng trọng tâm của web 3.0 là công nghệ lưu trữ blockchain và Tokenized Network. Chúng thúc đẩy cho một thế web thông minh, liên kết vạn vật trên thế giới internet.
Web phi tập trung
Blockchain được xem là động lực phát triển chính cho web 3.0. Công nghệ blockchain cho phép lưu trữ một lượng lớn dữ liệu. Blockchain giống như một cuốn sổ cái kỹ thuật số khổng lồ, nơi quản lý và lưu trữ dữ liệu một cách nhanh chóng, an toàn. Đặc biệt, một khi đã lưu vào blockchain, thông tin dữ liệu gần như không thể bị can thiệp, sửa đổi.
Blockchain cung cấp tệp dữ liệu mang tính độc nhất và tiến hành quản lý chúng. Lớp trạng thái sở hữu tính duy nhất này mang đến giá trị mới cho môi trường internet.
Theo đó nó sẽ hỗ trợ người dùng gửi dữ liệu tạo bản sao bảo vệ, cho phép giao dịch trực tiếp peer to peer mà không cần đến bên trung gian. Các website vận hành theo mô hình như vậy còn được gọi là web phi tập trung.
Trí tuệ nhân tạo AI cũng được ứng dụng thiết để vào mô hình web 3.0. Sự liên kết giữa internet of things, AI, blockchain là không thể tách rời
Tokenized Network
Tokenized Network hiểu đơn giản là một mô hình kinh tế phi tập trung gắn liền với thế hệ internet mới. Nó hỗ trợ tạo ra một mạng lưới giao dịch với dữ liệu hoàn toàn lưu trữ trên blockchain.
Bạn có thể được dùng cho các dữ liệu rằng nếu như web 3.0 không có Tokenized Network cũng như việc Bitcoin sẽ không thể tồn tại nếu thiếu blockchain. Khi đó, blockchain không thể vận hành các nút duy trì không hoạt động.
Web3 Foundation – tổ chức tiên phong cho web 3.0
Muốn tạo dựng một thế hệ internet mới đòi hỏi một khối lượng tài nguyên và nhân vật khổng lồ. Vậy tổ chức nào phản ứng ta đảm nhiệm việc này? Câu trả lời chính là Web3 Foundation. Đây là một tổ chức có nhiệm vụ quản lý, ứng dụng giao thức phi tập trung, tạo ra một môi trường có tính phân quyền.
Nếu như trước đây, web 3.0 hầu hết chỉ bao hàm những ứng dụng có khả năng tương tác với I blockchain Ethereum. Chuỗi khối Ethereum là lời hỗ trợ những nhà phát triển xây dựng các ứng dụng dApp. Thế nhưng hiện giờ web 3.0 đã có thể triển khai ứng dụng trên nhiều chuỗi khối khác. Đơn cử như Palka DOT và Kusama.
Tiềm năng của Web 3.0?
Dữ liệu của Messari cho thấy thị trường “token Web 3.0” đã tăng 22% trong tuần kết thúc vào ngày 1 tháng 8, vượt trội hơn bitcoin (tăng 10%) và mọi lĩnh vực ngách khác, bao gồm cả NFT.
Trên cơ sở hàng năm, các token liên quan đến các ứng dụng Internet phi tập trung đã tăng trung bình 244%, theo sau mức tăng 2.726% của thị trường NFT, nhưng đánh bại mức tăng 37% của bitcoin.
Một số đồng tiền Web 3.0 nổi bật nhất, chẳng hạn như Livepeer (LPT), Helium (HNT) và Bittorrent (BTT), đã tăng ít nhất 800% trong năm nay, bất chấp sự sụt giảm của thị trường tiền điện tử kể từ tháng 5, theo Messari.
Biểu đồ giá LPT | Nguồn: Coingecko
Nick Mancini, nhà nghiên cứu của Trade The Chain cho biết: “Chứng kiến hệ sinh thái Web 3.0 phát triển theo cấp số nhân kể từ đầu năm và giữ phần lớn lợi nhuận sau khi đầu tư vào tháng 5 là điều rất tích cực đối với thị trường tiền điện tử. Giá cao hơn có liên quan trực tiếp đến việc tăng nhu cầu và mở rộng dịch vụ ở mỗi tầng, và do đó, hệ sinh thái có thể tiếp tục phát triển”.
Web 3.0 đề cập đến sự thay đổi mô hình cho Internet do những người tham gia mạng trên toàn thế giới điều hành và được xác định bởi một tập hợp các mạng và giao thức mở, không cần lòng tin và cung cấp các dịch vụ như máy tính, lưu trữ, băng thông, tài chính và danh tính một cách phi tập trung.
Ví dụ: Giao thức Livepeer tạo ra một thị trường cho các nhà cung cấp cơ sở hạ tầng video và các ứng dụng phát trực tuyến (streaming), trong khi Filecoin và The Graph cung cấp các mạng quản lý dữ liệu và lưu trữ tệp phi tập trung. Helium sử dụng blockchain và token để khuyến khích người tiêu dùng và doanh nghiệp nhỏ cung cấp và xác thực vùng phủ sóng không dây và truyền dữ liệu thiết bị qua mạng.
Messari báo cáo rằng thị trường Web 3.0, bao gồm hơn 40 token, có tổng giá trị thị trường là 25 tỷ đô la, không bao gồm nhà cung cấp dịch vụ oracle Chainlink.
Tuy nhiên, chỉ cần xem xét các dự án nổi bật như The Graph, Filecoin, Helium và Livepeer, vốn hóa thị trường của các token Web 3.0 chưa đến 15 tỷ đô la. Đó chỉ là 2% trong tổng vốn hóa thị trường 735 tỷ đô la của bitcoin. Nhưng nó tương tự như quy mô của không gian tài chính phi tập trung (DeFi) một năm trước. DeFi hiện có 137 tài sản và trị giá hơn 50 tỷ USD.
Đang chờ sự chú ý của dòng chính
Trong khi các token Web 3.0 đã vượt trội hơn bitcoin và các đồng tiền lớn khác trong năm nay, lĩnh vực này vẫn chưa chứng kiến sự hào hứng hoặc sự chú ý chủ đạo mà các dự án DeFi, NFT và thậm chí cả Ethereum layer-2 đã nhận được kể từ tháng 10 năm 2020 .
Đó có thể là do công nghệ cơ bản tương đối phức tạp.
Kyle Samani, đồng sáng lập và đối tác quản lý tại quỹ đầu tư Multicoin Capital cho biết: “Web 3 không hoàn toàn dễ hiểu như DeFi và có lẽ nó chậm hơn DeFi 12 tháng về mức độ nhận thức chính thống. Chúng tôi hy vọng điều này sẽ thay đổi khi các ứng dụng hướng tới người tiêu dùng dựa trên NFT, Social Token và khả năng kiếm tiền của người sáng tạo phát triển trong 12 tháng tới như Audius, Mirror và nhiều ứng dụng khác”.
Sự bùng nổ DeFi bắt đầu cách đây một năm và vẫn còn nguyên vẹn cho đến nay. Vốn hóa thị trường của lĩnh vực đó đã tăng từ khoảng 5 tỷ đô la vào đầu năm 2020 lên hơn 50 tỷ đô la vào thời điểm báo chí.
Samani tự tin rằng các token Web 3.0 sẽ phát huy tác dụng vì DeFi đôi khi nhận được những phản ứng tiêu cực, tuy nhiên, không có nhận thức tiêu cực nào liên quan đến ý tưởng về một internet phi tập trung.
“Không ai nói rằng The Graph, một giao thức lập chỉ mục để truy vấn các mạng như Ethereum, Solana và IPFS là tệ, trong khi rất nhiều người trong hệ thống tài chính truyền thống nói rằng DeFi là tệ,” Samani nói. “Vì vậy, khi nhận thức về Web 3 ngày càng tăng, sự ủng hộ và nhiệt tình đó sẽ gia tăng theo”.
Gần đây, Ủy viên Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Mỹ Dan Berkovitz nói rằng các hợp đồng phái sinh DeFi có thể là bất hợp pháp ở Hoa Kỳ.
Các nhà đầu tư tổ chức đang nhảy vào
Trong khi việc áp dụng chính thống vẫn còn ít nhất một năm nữa, các đại gia đang đổ tiền vào các token Web 3.0. Multicoin Capital đã đầu tư vào The Graph, Helium và Livepeer từ sớm.
Grayscale, công ty quản lý tài sản kỹ thuật số lớn nhất thế giới và là địa điểm ưa thích cho các nhà đầu tư tổ chức để tiếp xúc với tài sản kỹ thuật số, đã đầu tư trực tiếp vào Livepeer trong tháng 3. Rayhaneh Sharif-Askary, giám đốc quan hệ nhà đầu tư tại Grayscale Investments, nói rằng các nhà đầu tư đang đa dạng hóa các token Web 3.0.
“Đó là sự đa dạng hóa trong phân loại tài sản, cho dù các nhà đầu tư muốn tiếp xúc với bitcoin như một kho lưu trữ giá trị, Ethereum cho các hợp đồng thông minh”, Sharif-Askary nói và thêm rằng sự tin tưởng Livepeer của Grayscale mang tính bước ngoặt.
Token LPT của Livepeer tăng 1.050% trong năm nay. Doanh thu hàng tuần của giao thức đã tăng gấp 10 lần lên hơn 10.000 đô la trong khoảng thời gian từ tháng 2 đến tháng 6, theo dữ liệu do Web3Index cung cấp.
Doug Petkanics, đồng sáng lập kiêm CEO của Livepeer, nói rằng streaming là một thị trường trị giá 70 tỷ đô la và chiếm 80% lưu lượng truy cập Internet hiện nay. Theo dự đoán của các nhà phân tích, thị trường sẽ tăng từ 70 tỷ USD lên 250 tỷ USD trong 5 năm tới. Triển vọng cho The Graph và Ocean Protocol cũng có vẻ tươi sáng, như đánh giá quý 2 của Messari cho biết.
Ngoài trường hợp sử dụng mạnh mẽ, nhiều token Web 3.0 cung cấp lợi suất hấp dẫn thông qua Staked, một nền tảng cho phép các nhà đầu tư kiếm được lợi nhuận từ việc stake và DeFi.
Ví dụ: Token HNT của Helium hiện cung cấp lợi nhuận 8,7% hàng năm, trong khi GRT của The Graph 15% và LPT là 30%. Lợi nhuận cao dẫn đến tâm lý tích cực đối với những token này.
Thị trường altcoin lớn hơn nhiều so với Bitcoin
Ngày của các nhà đầu tư coi thị trường tiền điện tử đồng nghĩa với bitcoin đã qua rồi. Mặc dù bitcoin vẫn là tiền điện tử hàng đầu theo giá trị thị trường, nhưng sự kém hiệu quả gần đây so với các đồng tiền khác cho thấy các nhà đầu tư đang tham gia sâu hơn vào thị trường altcoin để tìm kiếm các khoản đầu tư có tiềm năng tăng trưởng nhanh hơn.
“Dữ liệu một tuần có thể không có nhiều ý nghĩa, nhưng nếu chúng ta xem xét trong 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng, có một sự thay đổi rõ ràng từ bitcoin sang các phân khúc khác, Web 3.0 là một trong số đó,” Jeff Dorman, CEO của Arca cho biết.
Theo nghiên cứu của Arca được công bố vào đầu tuần này, bitcoin đã tăng giá kém và hồi phục kém trong năm nay. Nói một cách đơn giản, bitcoin đã phải vật lộn để vượt trội hơn các altcoin lớn khác trong thời kỳ suy thoái sau giữa tháng 4, nhưng cũng bị vùi dập khi thị trường phục hồi trong vài tuần qua.
Hiệu suất của Bitcoin so với các đồng tiền khác trong thời gian gần đây | Nguồn: Arca
Theo Dorman, dữ liệu cho thấy một số nhà đầu tư mới đang bỏ qua hai đồng tiền truyền thống là BTC và ETH để đi thẳng vào các phân phúc khác của thị trường. Đó là một tín hiệu tích cực đối với Web 3.0
Polkadot – nền tảng giao thức mở đầu của Web3 Foundation
Polkadot xây dựng trên nền tảng blockchain đa chuỗi, không mang tính đồng nhất có khả năng khởi động liên hoàn. Nó cho phép nhiều blockchain tương tác với nhau hình thành một mạng lưới phi tập trung.
Polkadot ra đời nhằm giải quyết 2 thách thức lớn mà những mạng blockchain khác vẫn gặp phải. Đó chính là gia tăng tính tương tác và mở rộng linh hoạt.
Dự án mã nguồn mở Polkadot cho phép bất kỳ ai cũng có thể tham gia đóng góp, hoàn thiện nền tảng. Web3 Foundation đã hỗ trợ cả về mặt tài chính và công nghệ cho Polkadot.
Polkadot xử lý một mạng lưới chuyển phát triển và cảnh báo các lỗ hổng bảo mật. Cụ thể ở đây chính là mạng lưới Kusama. Nói cách khác, Kusama được biết đến như bản chạy thử của Polkadot. Lại mạng lưới đầy phía nhà phát triển có thể tiến hành thử nghiệm các ứng dụng trước khi chúng hoạt động độc lập trên Polkadot.
Được biết Web3 Foundation đã tài trợ cho hai dự án trên 200.000 USD. Nếu muốn nhận khoản tài trợ này, mỗi dự án cần tuân thủ mã nguồn mở cũng như một số giấy phép bắt buộc khác. Mặt khác, Web3 Foundation tham gia nghiên cứu công nghệ ứng dụng cho từng dự án.
12 dự án Web 3.0 tiềm năng 2021
- Moonbeam Network
Moonbeam là một blockchain hướng đến nhà phát triển, cố gắng cung cấp khả năng tương thích với chuỗi công cụ và mạng lưới nhà phát triển Ethereum hiện có. Moonbeam thực hiện điều này bằng cách cung cấp EVM đầy đủ tính năng, API tương thích với Web3 và các cầu nối kết nối Moonbeam với các mạng Ethereum hiện có. Điều này cho phép các nhà phát triển triển khai các hợp đồng thông minh Solidity hiện có và giao diện người dùng DApp cho Moonbeam với những thay đổi tối thiểu.
Thông tin về Moonbeam Network: Website | Telegram | Twitter | Medium | Github
- Patract
Patract network sẽ triển khai một loạt các parachain dành riêng cho việc phát triển hợp đồng thông minh WASM trong các mạng Polkadot khác nhau để tạo ra một thế hệ mới của nền tảng hợp đồng thông minh chuỗi chéo. Patract áp dụng công nghệ hợp đồng thông minh WASM tiên tiến hơn để cung cấp các mô-đun hợp đồng trên chuỗi và hỗ trợ thời gian chạy cho cộng đồng cũng như cung cấp cho các nhà phát triển một bộ công cụ và dịch vụ đầy đủ để viết các hợp đồng thông minh với độ phức tạp cao, bảo mật cao và hiệu suất cao.
Thông tin về Patract Network: Website | Telegram | Twitter | Medium | Github
- Subscan
Subscan là một trình duyệt Web3 có độ chính xác cao tổng hợp mạng sinh thái Substrate. Nó hỗ trợ trình duyệt đa chuỗi và đã có thể duyệt hơn 20 mạng lưới trên Substrate. Nó cũng có thể phản ánh chính xác dữ liệu trên chuỗi và hiển thị cho người dùng một cách trực quan, đồng thời cung cấp các chức năng khác như phân tích dữ liệu.
Thông tin về Subscan: Website | Twitter | Github
- Litentry
Litentry cam kết tạo ra một trình tổng hợp danh tính giúp người dùng thu thập thông tin nhận dạng đa nền tảng và quản lý thông tin thu thập được thông qua DApp. Quá trình tổng hợp và xác thực dữ liệu sẽ minh bạch, an toàn và bảo vệ quyền riêng tư.
Thông tin về Litentry: Website | Telegram | Twitter | Medium | Github
- Clover Finance
Clover đang xây dựng một layer nền tảng để các ứng dụng DeFi hoạt động liền mạch. Clover nhằm mục đích giảm ngưỡng phát triển cho các ứng dụng upper-layer, tạo điều kiện thuận lợi cho lớp giao dịch không phí gas để đơn giản hóa trải nghiệm cho người dùng không sử dụng tiền điện tử và cung cấp nhiều công cụ dành cho nhà phát triển từ khả năng viết kịch bản dựa trên danh tính đến khả năng tương tác chuỗi chéo được tích hợp . Clover sẽ tập hợp một cơ sở người dùng lớn và các dự án khác nhau thành một nền tảng dịch vụ tài chính tích hợp và one-stop open trên Polkadot, xây dựng trên Substrate.
Thông tin về Clover Finance: Website | Telegram | Twitter | Medium | Github
- SubQuery Network
SubQuery là một layer tổng hợp dữ liệu sẽ hoạt động giữa các blockchain layer 1 và DApp. SubQuery đảm bảo giúp các nhóm trên Substrate và Polkadot trau dồi và phát triển các dự án của riêng họ, chuyển đổi và truy vấn dữ liệu thông qua DApp của riêng mình.
Thông tin về SubQuery: Website | Telegram | Twitter | Medium | Github
- MathChain
MathChain là một blockchain layer 2 dựa trên SubStrate để áp dụng rộng rãi, tiếp cận thị trường và các ứng dụng bao gồm trong blockchain. MathChain an toàn, dễ sử dụng và tương thích cao, và nhờ cơ chế đồng thuận NPoS của Polkadot, nó có thể giảm phí trong khi vẫn duy trì tốc độ.
Thông tin về MathChain: Website | Telegram | Twitter | Medium | Github
- SubSocial Network
Subsocial Network là một nền tảng mở cho phép mọi người khởi chạy các mạng xã hội chống kiểm duyệt và thị trường phi tập trung của riêng họ. Với SubSocial, người dùng có thể tạo phiên bản phi tập trung của riêng mình cho các trang mạng xã hội hiện tại. Sử dụng nền tảng blockchain Substrate và IPFS để lưu trữ tệp phi tập trung, Subsocial cho phép người dùng truy cập vào nguồn cấp tin tức và thông báo phi tập trung, danh tiếng minh bạch, tìm kiếm toàn văn, định dạng nội dung phong phú mà không cần phải SEO.
Thông tin về SubSocial Network: Website | Telegram | Twitter | Github
- zCloak Network
zCloak Network cung cấp Zero-Knowledge Proof như một Dịch vụ dựa trên mạng Polkadot. Nó cho phép một mô hình tính toán mới được gọi là Không gian che giấu, cung cấp một môi trường tính toán riêng tư và có thể mở rộng cho Web 3.0.
Thông tin về zCloak Network: Website | Twitter | Github
- Konomi Network
Konomi Network đang nhắm mục tiêu đến những người dùng tiền điện tử đang tìm cách đầu tư, giao dịch và quản lý tài sản một cách hiệu quả. Nó hiện được triển khai như một blockchain độc lập bằng cách sử dụng nền tảng Substrate. Khi ra mắt, Konomi sẽ hỗ trợ các chức năng giao dịch, gửi tiền và cho vay. Khi các parachain Polkadot được ra mắt và các giao thức truyền thông liên chuỗi đang hoạt động, Konomi có thể hỗ trợ nhiều sản phẩm tài chính hơn dành riêng cho hệ sinh thái Polkadot.
Thông tin về Konomi: Website | Telegram | Twitter | Medium
- T3rn
T3rn là một nền tảng lưu trữ hợp đồng thông minh hỗ trợ khả năng tương tác và cộng tác kết hợp trong một môi trường không cần tin cậy. T3rn cho phép thực hiện liên chuỗi các hợp đồng thông minh trên các blockchain độc lập với nhau. Các hợp đồng thông minh được thực hiện được lưu trữ trong thư viện không trung lập của t3rn và có thể được sử dụng miễn phí bởi bất kỳ người dùng nào hoặc theo mức sử dụng.
Thông tin về T3rn: Website | Telegram | Twitter | Github
- dTrade
dTrade là một sàn giao dịch phi tập trung được cung cấp bởi Substrate và ZK-Rollups và được thiết kế để hoạt động như một tiện ích công cộng hoàn toàn phi tập trung, được sở hữu và kiểm soát bởi cộng đồng những người sở hữu token. Với sự tiện lợi và ưu điểm của khả năng tương tác giữa các parachain trên Polkadot, chắc chắn nó sẽ còn phát triển hơn nữa trong tương lai.
Thông tin về dTrade: Website | Telegram | Twitter | Medium | Github